(අනුර බණ්ඩාරනායක මැතිතුමාගේ 76 වැනි උපන් දිනය පෙබරවාරි 15ට දිනට යෙදින … මේ ලිපිය ඒ නිමිත්තෙනි)
ලංඩන් විශ්වවිද්‍යාලයේ ඉතිහාසය පිළිබඳ ශාස්ත්‍රවේදි ගෞරව උපාධිධාරියකු වූ අනුර බණ්ඩාරනායක මහතා, මහත්මා දේශපාලනයක නිරත වූ ප්‍රබල ප්‍රතාපවත් නායකයකු විය. එතුමාට එරෙහිව කිසිදු චෝදනාවක් නොවීය. වචනයේ පර්සමාප්තාර්ථයෙන්ම නිර්මල කිසිදු වැරැද්දකින් නොකිළිටි මෙරට ජීවත් වූ පක්ෂ විපක්ෂ සියල්ලන්ගේ ගරුත්වයට ලක්වූ දෙස් විදෙස් කීර්තිමත් නායකයකු ලෙස එතුමාව හැඳින්වීම කුමන කෝණයකින් බැලුවත් සාධාරණ වන්නේය.
එතුමා කුඩා කල සිටම ප්‍රබල විදේශ නායකයන්ගේ ඇසුරට ලක්වූ ඔවුනගේ ආදරයට ගෞරවයට පත්වූ දුර්ලභ චරිතයක් ද විය. එවන් වාසනාවක් තිබූ ලංකාවේ එකම දේශපාලන නායකයා වූයේ එතුමා බව කීම අතිශයෝක්තියක් නොවන්නේය.
ඔහු ඉතා කුඩා අවධියේ සිටම ඉන්දියාව, පකිස්ථානය, ජපානය, චීනය, ඇමෙරිකාව, රුසියාව, එංගලන්තය, ඉරාකය, ඉරානය, ඊජිප්තුව මැදපෙරදිග රාජ්‍යයන් යුරෝපීය රටවල් වැනි බොහෝ රටවල නායකයෝ එතුමාගේ පුද්ගලික මිතුරෝ වූහ. ඒ නිසා ඔහුට තිබූ ජාත්‍යන්තර සම්බන්ධතා මෙරට කිසිම නායකයකුට නොතිබුණේය.
එසේම ඔහුගේ ඉංග්‍රීසි භාෂාව හැසිරවීමේ අසාමාන්‍ය හැකියාව ඔප් නැංවුණේ එතුමාගේ විශිෂ්ට දැනුමත් සමගය. ඔහුට ජාත්‍යන්තර දේශපාලනය, නූතන හා පැරණි ඉතිහාස, ලෝක ආර්ථිකය, සම්භාව්‍ය බටහිර සාහිත්‍ය, නව ලෝක ප්‍රවණතා යන විවිධ විෂය ගැන තිබූ දැනුම සුවිශාලය. එසේම අපේ පාර්ලිමේන්තු ඉතිහාසයේ සිංහල හා ඉංග්‍රීසි බසින් වාද විවාදවල විශිෂ්ට අයුරින් නිරත වී පාර්ලිමේන්තු සභා ගර්භය අර්ථපූර්ණ කළ විශිෂ්ටතමයන් අතර එතුමා කිසිවෙකුට නොදෙවෙනි වීය. එතුමා වැන්නන්ගේ අඩුව අද පාර්ලිමේන්තුව දෙස බලන විට මොනවට පැහැදිලිය.
අනුර බණ්ඩාරනායකයන් 1949 පෙබරවාරි 15 උපත ලබා 2008 මාර්තු 16 දින මියගියේ ශ්‍රී ලාංකික ජන හදවත් ශෝකයට පත් කරමින් ය. එතුමාගේ දේහය තැන්පත් කර තිබූ හොරගොල්ල වලව්වට දිගු පෝලිම් ගැසී අතිවිශාල ජනගඟක් අවමංගල දින දක්වාම ලංකාවේ සතර දෙසින් ඇදී ආවේය. ත්‍රිකුණාමලය වැනි ඈත පළාත්වලින් පවා ආ සෙනඟ එදින මට හමුවිය. බොහෝ පිරිස් හැඬූ කඳුළින් එම පෝලිම්වල සිටි බවද සිහිපත් කරමි. මා එම අවමංගල උත්සවයට සහභාගි වූයේ ආචාර්ය සරත් අමුණුගම මහතා සමගයි. එවකට මා අමුණුගම ඇමැතිතුමාගේ මාධ්‍ය ලේකම්ය. මාත් අමුණුගම මහතාත් අනුර බණ්ඩාරනායක මහතා ඉතා කිට්ටුවෙන් ඇසුරු කළෙමු. බොහෝ විට අනුර බණ්ඩාරනායක මහතාට අමුණුගම මහතාගෙන් උදව්වක් අවශ්‍ය වූ විට දන්වන්නේ මටය. එසේම අමුණුගම මහතාට අනුර බණ්ඩාරනායකයන්ගෙන් උදව්වක් අවශ්‍ය විට කියන්නේ ද මටය. ඒ තරමටම අනුර බණ්ඩාරනායක මහතා සමග අපට කිට්ටු ඇසුරක් තිබුණි. අමුණුගම මහතා සමග තිබෙන මිත්‍රත්වය ද එලෙසයි.
එසේම අනුර බණ්ඩාරනායක මහතා සැමට ලෙන්ගතු සැබැවින්ම ජනතාව ගැන කැක්කුමක් තිබූ නායකයකු විය. තවත් විශේෂ කරුණක් වුයේ ඔහු කිසිදු විටක ධනයට බලයට ගිජු පුද්ගලයකු නොවීමය. තම පරම්පරාවෙන් ලැබුණු හොරගොල්ල වලව්වේ අධික වෙළඳ වටිනාකමක් සහිත ඉඩම් කැබලි තම ගෙදර වැඩ කළ සේවකයන්ට පරිත්‍යාග කළ බවද සිහිපත් කළ යුතුය.
අනුර බණ්ඩාරනායකයන් ශ්‍රී ලංකා පාර්ලිමේන්තුවේ විශිෂ්ටතම කථානායකවරයකු ලෙස සේවය කළ බව පැවසිය යුතුය. එසේම එවකට පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලයේ ළාබාලම විපක්ෂ නායක (1983-1988) වූයේ ද එතුමා ය. එකල ප්‍රබල ආණ්ඩුවක් සමග ඉතා දක්ෂ ලෙස තම භූමිකාව ඔහු ඉටු කළ බව ගාමිණී දිසානායක මහතා මට පවසා තිබේ.
එසේම පසුගිය වසරේ පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ සිසුවියකගේ උපාධි නිබන්ධනය වූයේද අනුර බණ්ඩාරනායක මහතාගේ විපක්ෂ නායක භූමිකාව ගැනය. එම දැරිය සමහර තොරතුරු මගෙන් ද විමසා සිටියාය. එතුමා පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලයේ ළාබාල විපක්ෂ නායක ලෙස ජාත්‍යන්තර කටයුතුවලට ද බොහෝ සාධාරණ ලෙස සිය මතය නොබියව පළ කළේය. එසේම ලංකාවේ කීර්තිය රැකෙන ලෙස ද එම අදහස් ඉදිරිපත් කළ බව වෙසෙසින් පැවසිය යුතුය.
ලොව කීර්තිමත් නායකයකු වූ සොලමන් වෙස්ට් රිජ්වේ ඩයස් බණ්ඩාරනායක අගමැතිතුමා සහ ලොව පළමු අගමැතිනි සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායක යුවලගේ එකම පුත්‍රයා වූයේ අනුරය. එසේම එතුමාගේ පරපුරට අපේ රටේ දේශපාලන හා සමාජ ක්ෂේත්‍රයේ දිගු ඉතිහාසයක්ද තිබේ. එතුමාගේ සීයා වූ සර් සොලමන් ඩයස් බණ්ඩාරනායක මහමුදලිවරයකු විය. මවගේ පියා එනම් අනුරගේ සීයා බාන්ස් රත්වත්තේ රටේ මහත්මයා විය. අනුර බණ්ඩාරනායකයන්ගේ පියා වූ එස්. ඩබ්ලිව්. ආර්. ඩී. බණ්ඩාරනායක ඔහු උපත ලබන විට ලංකාවේ සෞඛ්‍ය සහ පළාත් පාලන කැබිනට් අමාත්‍යවරයා විය. 1956 දී ලංකාවේ සිව්වන අගමැති බවට පත් බණ්ඩාරනායකයන් අනුරට වයස අවුරුදු දහයක් වන විට 1959 සැප්තැම්බර් 26 වැනි දින ඝාතනය කරන ලදී. එතුමාගේ මව තම සැමියා විසින් පිහිටුවන ලද ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ නායකත්වය භාරගත්තේය. අනතුරුව 1960 ජූලි මාසයේදී ලංකාවේ අගමැතිනිය ලෙස පත් වූ විට ඇය ලෝකයේ පළමු කාන්තා අගමැතිනිය වීමේ ලෝක වාර්තාවට හිමිකම් කීවාය.
ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ තරුණ අංශයේ නායකයා ලෙස පත්වීමෙන් අනතුරුව ලංකාවේ උතුරු නැගෙනහිර ඇතුළු ව සියලු දිස්ත්‍රික්කවල ශ්‍රී ල නි ප තරුණ සංවිධානය ඉතා ප්‍රබල ලෙස එතුමා ගොඩනැගීය. එකල ලංකාවේ ජනප්‍රිය ම තරුණ නායකයා වූයේ ඔහුය. එතුමා 1977 මහ මැතිවරණයට ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයෙන් මස්කෙළිය බහු ආසන මැතිවරණ කොට්ඨාසයෙන් තරග කළේය. මැතිවරණයේදී ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය දරුණු පරාජයකට මුහුණ දුන්නද, එතුමා පාර්ලිමේන්තුවට තේරී පත්වූයේ තොණ්ඩමන් මහතා තුන්වෙනි තැනට පත්කරමින් බව සිහිපත් කළ යුතුය.
එසේම එතුමා නුවරඑළිය මස්කෙළිය සඳහා වැය කළේ සති 2ක් වැනි කෙටි කාලයක් බවද එතුමා මට පවසා තිබේ. ඉතිරි සියලු කාලය ලංකාව පුරා මැතිවරණ රැස්වීම් සඳහා වැය කළේය. නුවරඑළිය බහු ආසනයෙන් ඡන්ද 49000 කට වඩා එතුමා ලබා ගත්තේය. එහි පළමු මන්ත්‍රී වූයේ ගාමිණී දිසානායක මහතා ය. මේ දෙදෙනා ම මිතුරෝ වූහ. ගාමිණී දිසානායක මහතා කිට්ටුවෙන් ඇසුරු කිරීමට මට වාසනාව ලැබුණි. ඇත්තටම මෙබඳු දේශපාලන නායකයන් අහිමිවීමෙන් රට අනාථ වී තිබේ.
අනුර බණ්ඩාරනායක මහතා විදේශීය විශ්වවිද්‍යාලවල දේශන පැවැත්වූ බව බොහෝ දෙනා නොදනිති. එතුමා දකුණු ආසියාවේ දේශපාලනය පිළිබඳ විශිෂ්ට දේශන එම විශ්වවිද්‍යාලවල පවත්වා තිබේ. එසේම තම බොහෝ පාර්ලිමේන්තු දේශන එතුමා පවත්වන්නේ ශේක්ස්පියර්ගේ හෝ ටී. එස්. එලියට් වැන්නන්ගේ කාව්‍යක් ද මනා ලෙස ගලපා ගනිමිනි. එබඳු හැකියා එතුමාගේ පියාට ද නොඅඩුව තිබුණි. ඇත්තටම අද දේශපාලනය කරන අය මෙතුමා වැනි නායකයන්ගේ චරිත කතා කියවිය යුතුය. ඉන් ලබාගත හැකි ආදර්ශ බොහෝය.
(සටහන | ගාමිණී ගුණසේකර)
සභාපති – අධ්‍යාපන මිත්‍රත්ව සංසදය
උපුටා ගැනීම – The Leader & divaina
